Hidrosefali Nedir? Hidrosefali'de Fizik Tedavi

Hidrosefali Nedir? Hidrosefali'de Fizik Tedavi

Hidrosefali, beyinde hasara neden olan sıvı (beyin-omurilik sıvısı) birikmesidir. Beyin ve omurilikte bulunan beyin-omurilik sıvısı (BOS), beyin ve omuriliği sarsıntılara karşı korur. Ayrıca BOS, kan-beyin bariyeri denilen bir mekanizma ile kandaki zararlı maddelerin beyin ve omuriliğe geçmesini engeller. BOS yapımı ve emilimi süreklidir. Emilen sıvı toplardamarlar aracılığı ile sistemik dolaşıma geçer. Kafatası içindeki BOS yapımı ve emilimi arasında denge bozulur, sıvı yeterince emilemezse "hidrosefali" gelişir. Çocuklarda ya BOS yapımındaki artışa ya BOS'un yeterince emilmemesine ya da BOS'un izlediği yoldaki tıkanıklığa bağlı olarak hidrosefali gelişir. Kafa içinde aşırı sıvı artışından dolayı kafa içi basınç artışı sendromu (KİBAS) ortaya çıkar.

Hidrosefali doğuştan olabilir, yani doğumda mevcut olabilir, bunun nedeni bebeğin anne karnında fetal gelişimi etkileyebilecek bir enfeksiyon kapması olabilir. Edinsel hidrosefali doğum sırasında veya sonrasında gelişir; buna yaralanma veya menenjit gibi hastalıklar neden olabilir. Biriken sıvı, baş ağrısı, mide bulantısı, bulanık görme ve yürümede zorluğa neden olabilir. Hidrosefaliye bir operasyon ile müdahale edilmektedir. Fazla sıvının kan tarafından emildiği ve dışarı atıldığı karın gibi başka bir vücut bölgesine drene edildiği bir tüp (şant) kullanılabilir. Beyin üzerindeki aşırı baskı ortadan kaldırıldığında bile, hasar; denge bozukluğu ve yürüme güçlüğü gibi ele alınması gereken semptomlara neden olabileceğinden fizyoterapi hala gereklidir.

Hidrosefalinin Etkileri

Hidrosefali çeşitli özelliklere sahiptir;

Eğer bebek Hidrosefali ile doğarsa, fiziksel özellikleri ayırt edici olabilir. Alışılmadık derecede büyük bir kafaya, başının üstünde şişkin bir yumuşak noktaya sahip olabilir; gözleri aşağı bakıyor olabilir ve bebeğin kasları sert ve spazmlara eğilimli olabilir.

Hidrosefali doğumdan sonra ortaya çıkarsa boyun ağrısı, halsizlik, uyuşukluk, kafa karışıklığı, yürüme güçlüğü ve idrar kaçırmaya neden olabilir.

Hidrosefali, çocuğun;

• Fiziksel gelişimini
• Gelişim olarak dönüm noktalarına ulaşma becerisini
• Denge ve koordinasyonunu
• Hareketliliğini
• Yürüme yeteneğini etkiler.

Hidrosefalide Fizik Tedavi

Hidrosefaliye sahip çocuklarda günlük yaşam becerileri aksayabilir, örneğin diş fırçalama veya giyinme gibi normal günlük görevleri yerine getirmekte zorlanabilir; bir fizyoterapist çocukla birlikte çalışarak neyle mücadele ettiğini bulabilir ve daha işlevsel olmasına yardımcı olmak için bu alan üzerinde çalışabilir.
Çocuğun koordinasyonunu ve hareket şeklini geliştirmek için yürüme eğitimi (yürüme egzersizleri) verilmelidir.

Çocuk, örneğin ameliyattan sonra bir süre hareketsiz kalırsa kas kaybı meydana gelebilir. Güçlendirme egzersizleri kas kaybını azaltmaya ve emekleme, yürüme veya merdiven çıkma gibi fonksiyonel yeteneklerini geliştirmeye yardımcı olabilir.

Çocuk, uzun süreli bir pozisyonda kalırsa kaslarının uzunluğu azalabilir ve bu da fonksiyonel hareketleri gerçekleştirme becerisini etkileyebilir. Örneğin, çocuk ameliyattan sonra uzun süreli yatakta kalırsa, yerçekimi ayağı aşağı çeker, baldır kasının bu uzun süreli pozisyondan etkilenmesi ile; çocuğun yürüme fonksiyonu ve yürüme esnasında topuk teması zorlaşır. Fizyoterapist, bu kısalma eğilimindeki kasların fonksiyonelliğini ve optimum uzunluğunu korumak amacıyla germe ve hareket açıklığı egzersizleri üzerinde çalışır.

Merve ATCI

UZMAN FİZYOTERAPİST