Otizmde Rutinlerin Ötesinde: Esneklik Eğitimi Mümkün mü?

Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar için rutinler, güvenli ve tahmin edilebilir bir yaşam alanı sunar. Ancak bu rutinlerin dışına çıkıldığında yaşanan yoğun kaygı ve krizler, hem çocuğun hem de ailenin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, esneklik eğitimi otizmde önemli bir çalışma alanı haline gelmiştir.

Esneklik eğitimi, çocuğun günlük yaşamındaki küçük değişiklikleri kabul etmesi ve yeni durumlara daha uyumlu hale gelmesini hedefler. Bu süreçte doğrudan alışkanlıkları kırmak yerine, alışılmış rutinlere kontrollü değişiklikler eklenerek başlanır. Örneğin, her gün aynı saatte yenen bir öğünün yerinin değiştirilmesi veya kullanılan bir objenin renginin farklı olması gibi küçük adımlar tercih edilir.

Sosyal öyküler, görsel programlar ve davranış analizine dayalı pekiştirme sistemleri, esneklik eğitiminde en sık kullanılan araçlardandır. Bu araçlar sayesinde çocuklar, beklenmeyen durumlarla baş etme konusunda desteklenebilir.

Aileler için bu süreç sabır gerektirir. Ancak uzun vadede kazanılan esneklik, çocuğun sosyal yaşamda, okul ortamında ve bireysel bağımsızlıkta daha başarılı olmasını sağlar. Rutinler tamamen terk edilmez; sadece daha esnek bir form kazandırılır.

Ferhan Hulusi Şahin
Özel Eğitim Öğretmeni