Down sendromu tanımını yapmadan önce şunu net olarak ifade etmeliyiz ki Down Sendromu tedavi edilmesi gereken bir hastalık değil, genetik bir farklılıktır. Peki nedir bu farklılık? Vücudumuz 46 kromozomdan oluşur bu kromozomların 23 tanesi anneden, 23 tanesi de babadan gelmektedir fakat Down Sendromlu insanlarda 21.kromozom 2 değil 3 adet vardır. Bundan ötürü de kromozom sayısı 46 değil 47 olmaktadır. Bu farklılığı da Down Sendromu diyoruz.
Down Sendromuna neden olan etmenler olarak hamilelik yaşı ilk etmenler arasında görülmektedir.35 yaş üstü hamileliklerde risk artmaktadır. Fakat genç annelerin bebeklerinde de Down Sendromu görülmektedir. Down Sendromu herhangi bir ülke, millet ve sosyo-ekonomik statü ayırt etmez.
Down Sendromu kendi içinde 3 tip'e ayrılır;
Down Sendromlu çocuklar fiziksel olarak ayırt edilebilir bazı özellikler taşır. Bunlar;
Down Sendromlu çocuklar yaşıtlarından daha yavaş büyürler. Zihinsel gelişimleri geriden gelmektedir. Doğru bir beslenme alışkanlığı edindirmemiz lazım metabolizmalarından dolayı kilo problemi yaşayabilirler. Down Sendromlu çocukların hepsinin özellikleri aynıdır diyemeyiz her çocuk gibi Down Sendromlu çocuklarda farklı zeka seviyesine, yeteneğe ve kişiliğe sahiptir.
Down sendromlu çocuklarda düşük kas tonusu ve eklem bağlarındaki gevşeklik nedeniyle motor gelişimleri etkilenmektedir. Down sendromlu çocuklar emekleme, oturma ve yürüme gibi gelişim basamaklarına daha geç ulaşırlar. Down sendromlu çocuklarımızın kalp problemleri, beslenme ve sindirim sistemindeki bazı sorunlar ve geçirdikleri ameliyatlar gelişmelerinde yavaşlamaya neden olur. Bu yavaş gelişmeler ellerin kullanımı ve el-göz koordinasyonu gibi ince motor gelişim, yemek yeme ve konuşma gibi fonksiyonları etkilenmektedir.
Down sendromlu çocuklar gelişimleri sırasında karakteristik duruş ve hareketler geliştirirler. Oturuşlarında bir yığılma, geniş bir yüzeyde oturma ve ellerle dayanma, bacakları çok açarak pozisyonda değiştirme, ayakta dururken dizlerin aşırı kilitlenmesi, küçük adımlar ile bacakları çok açarak yürüme sıklıkla görülür.
Denge ve korunma reaksiyonları zayıf ve hareketleri sınırlıdır.
Çocuğunuz kaç yaşında olursa olsun mutlaka destek alınmalıdır.
Down sendromlu çocukların eğitiminde Küçük Adımlar Erken Eğitim Programı uygulanmaktadır.
Down sendromlu çocuklarda eğitim hayatlarını etkilemeyecek çok büyük rahatsızlıkları olmadığı takdirde eğitimde çok alıcı olan çocuklardır. Pekiştireç bu çocukların eğitimde çok etkili olabilir. Dil gelişimi dışındaki diğer gelişim alanları belli bir seviyeye getirilebilir fakat dil gelişimi geç ve zor ilerler bu konuda ailelerin sabırlı ve eğitimciyle işbirliği içinde olması çok önemlidir.
Down sendromlu çocukların zihinsel kavramasındaki bozukluklar nedeniyle hafif ya da orta seviyeli öğrenme güçlükleri yaşayabilir. Gelişimsel görevlerini tıpkı diğer akranları gibi öğrenir fakat tek fark bu çocuklar biraz daha geç öğrenebilirler.
Down sendromunda erken eğitimle çocuklarınız diğer bireyler gibi arkadaş edinebilir, okula gidebilir,iş edinebilir ve kendi hayatları için kararlar alabilirler. Bu nedenle erken eğitim ihmal edilmemelidir.
Yine unutulmamalıdır ki her çocuk farklı olduğu gibi her Down Sendromlu çocukta farklıdır.
Merve Aksu
Uzman Öğretici