Hiperaktivite Nedir?

HİPERAKTİVİTE

Hiperaktivite, çocukluk çağında yaygın görülen nöropsikiyatrik bir bozukluktur. Hiperaktivite tanısı konan çocuklar dürtülerini kontrol etmekte zorlanırlar. Ani tepkiler verebilir ve ya düşünmeden konuşabilirler. Konuşmaya başkalarının sözünü keserek başlayabilirler. Hiperaktif çocuklar konuşmaları takip etmekte ve diyalogları sürdürmekte oldukça zorlanırlar. Bunların yanı sıra hiperaktif çocuklar, otururken dahi sakin kalkmakta güçlük çeker, sürekli el ve ayaklarını oynatırlar.
Hiperaktivite; dikkat, dürtü ,konsantrasyon ve hareket kontrolü bozukluklarından oluşur.Çocuğun akademik alanda akranlarının gerisinde kalmasına da neden olan bu durum, zamanla yetersizlik hissine ve öz güvende zedelenmeye yol açabilir. Hiperaktivitenin en yaygın belirtilerinden biride dikkat eksikliğidir. Okul çağındaki çocuklarda belirgin olarak görülür. Ayrıntılara dikkat etmeyen çocuklar, verilen görevlerde hata yapabilirler.

Çocuk ve yetişkinlerde görülen dikkat eksikliğinin yaygın belirtileri şu şekildedir:

• Onlarla konuşulduğu ve iletişime geçildiği anlarda dinlemiyor gibi görünebilirler.
• Okul çağındaki çocuklar; uzun konuşmalara, derslere, görevlere ve etkinliklere karşı ilgi duymayabilir. Bu ilgisizliğin sebebi , çocukların odaklanmakta problemi yaşadığına işaret eder.
• Talimatları takip etmekte zorlanan çocuklar; okul ödevlerini ya da günlük yaşamda uyması ve uygulaması gereken görevleri yerine getiremeyebilir. Verilen görevleri uygulamak için hareket geçseler bile görevi tamamlamakta genelde zorlanırlar.
• Organize olmakta sorun yaşayabilirler. Zaman yönetimini yapamadıkları için sorumluluk ve işlerini planlamakta zorlanirlar; düzensiz ve dağınık çalışırlar.
• Hiperaktif kişiler, bilişsel aktivite sayılabilecek formlar ,raporlar, ödevler gibi yazma işlemi gerektiren faaliyetlerden kaçınabilirler.
• Dikkatleri dağınık olması sebebiyle eşyalarını kaybetme sıklıkları fazladır.
• Farklı genlerin ve çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu oluştuğu düşünülen hiperaktivitenin tedavisi ise hiperaktiviteye sebep olan odağın belirlenmesinin ardından kişiye özel olarak yapılır.

Hiperaktivitenin yaklaşık % 5'i okul çağındaki çocuklarda görülür. Doğru ve bireye uygun şekilde tedavi edildiğinde olumlu gelişmeler gözlenir. Sosyal çevresinde daha uyumlu ve topluma adapte olmakta daha az zorlanan bir hâle gelir.

Hiperaktivite tanısı koyulduktan sonra tedavi yöntemleri değerlendirilir. Bunlar ilaçlı ve ilaçsız olmak üzere iki seçenek arasında belirlenir. Genellikle iki yöntem birlikte uygulanır. Yanı sıra bilişsel davranışçı terapi ve konuşma terapisi uygulanabilir. Bireysel eğitim ile birlikte ebeveyn eğitimi de uygulanabilir. Hiperaktivite, kendiliğinden iyileşmez ya da tamamen geçmez. Tedavisi uzun süreler alabilir. Zamanla hiperktivite belirtileri azalmaya başlasa da tedavi süreci bırakıldığında yetişkinlik döneminde belittiler hissedilir düzeyde tekrar ortaya çıkabilir. Tedavi edilmemesi bireyin kişisel gelişimini, sosyal çevresini, akran etkileşimi ve akademik hayatını olumsuz anlamda etkiler.

Siz de çocuğunuzda hiperaktivite belirtilerinden birkaçının olduğunu gözlemlediyseniz, gerekli testler ve yönlendirmelerin yapılması için mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.

Hatice ŞAHİN

UZMAN ÖĞRETİCİ